Region: Pogórze Wiśnickie

Pogórze Wiśnickie – mezoregion fizycznogeograficzny stanowiący wschodnią część Pogórza Zachodniobeskidzkiego, położony między dolinami Raby i Dunajca. Od zachodu sąsiaduje z Pogórzem Wielickim i Beskidem Makowskim, od wschodu z Pogórzem Rożnowskim, od północy z Podgórzem Bocheńskim a od południa z Beskidem Wyspowym.

Pogórze Wiśnickie zbudowane jest z typowych skał fliszowych, należących do płaszczowiny śląskiej. Składa się ono z naprzemianległych warstw piaskowców, zlepieńców i mułowców (łupków), a także podrzędnie margli. Skały te powstawały głównie w okresie od górnej kredy do oligocenu (około 90-30 mln lat temu) w głębokim morzu, jakie znajdowało się na tym terenie. Występuje tu charakterystyczny fałdowy układ warstw skalnych z synklinami (wklęsły fałd wypełniony coraz młodszymi utworami) i antyklinami (wypukły fałd z wnętrzem wypełnionym starszymi utworami) o przebiegu z północnego zachodu na południowy wschód. Woda i wiatry stale zmieniają ukształtowanie terenu w wyniku procesów erozyjnych, takich jak deflacja i spłukiwanie, oraz akumulacji materiału. Zaniechanie upraw wraz ze wzrostem powierzchni lasów i łąk zahamowały dostawę materiału do potoków, co powodowało wzrost energii potoków i silniejsze erodowanie dolin rzecznych. W dolinach i na części bardziej pochyłych stoków występuje kilku do kilkunastometrowa warstwa osadów najmłodszych – czwartorzędowych. Są to gliny pylaste i utwory lessopodobne.

Charakterystyczną cechą wzniesień Pogórza Wiśnickiego jest występowanie licznych wystających z ziemi skałek, ostańców wierzchołkowych i wychodni. Najbardziej znane to Kamienie Brodzińskiego, Nowa Muchówka, Kamień-Grzyb w Połomiu Dużym, Kamień-Grzyb w Zegartowicach, Kamień Żółw w Tarnawie, Skałki Chronowskie, Diabelski Kamień w Kornatce, Skałki w Drogini, Diabelski Kamień w Trzcianie i Diabelski Kamień w Szyku.

Szata roślinna pogórza ma charakter przejściowy pomiędzy górską a nizinną. Dominują tu tereny nieleśne, jednakże coraz większa część gruntów jest zalesiana co prowadzi do naturalizacji krajobrazu. Występuje tu duża rozmaitość siedlisk przyrodniczych, od łąk i pastwisk, zarośli i śródpolnych zadrzewień, aż po różne zespoły leśne, o składzie gatunkowym charakterystycznym dla Pogórza Karpat Zachodnich.

Zbiorowiska leśne pogórza to: kwaśna buczyna niżowa, wyżynny jodłowy bór mieszany, żyzna buczyna karpacka i grąd subkontynentalny. Wzdłuż cieków wodnych występują łęgi: olszowo – jesionowy oraz podgórski, a także bagienna olszyna górska.

Często występującymi zbiorowiskami nieleśnymi są łąki świeże, rajgrasowe oraz łąki ostrożeniowe. Wilgotne łąki bogate są w storczyki np.: kukułka plamista i szerokolistna, a także buławnik mieczolistny. Gatunki górskie we florze pogórza to m. in.: ciemiężyca zielona, bodziszek żałobny, przywrotnik prawie nagi, goryczka trojeściowa oraz przetacznik górski. Występują tu również subendemity karpackie: żywiec gruczołowaty i żywokost sercowaty.

W celu ochnrony utworzono na terenie pogórza Wiśnicko-Lipnicki Park Krajobrazowy oraz Rezerwat Przyrody Kamień Grzyb i Rezerwat Przyrody Panieńska Góra.

Najwyższe szczyty Pogórza Wiśnickiego: Żabia Góra (526 m n.p.m.), Ostra Góra (523 m n.p.m.), Ostrysz (505 m n.p.m.), Trupielec (476 m n.p.m.), Glichowiec (464 m n.p.m.).

Wędrówki po Pogórzu Wiśnickim: