Region: Pogórze Wielickie

Pogórze Wielickie – mezoregion fizycznogeograficzny w południowej Polsce, należący do makroregionu Pogórza Zachodniobeskidzkiego. Położony jest pomiędzy dolinami Skawy i Raby i zajmuje obszar o powierzchni 530 km2. Od południa graniczy z Beskidem Małym, Beskidem Makowskim i Pogórzem Wiśnickim, od wschodu graniczy z Podgórzem Bocheńskim, od północy graniczy z Podgórzem Krakowskim i Rowem Skawińskim a od zachodu z Doliną Górnej Wisły i Pogórzem Śląskim.

Ukształtowanie Pogórza Wielickiego stanowią równoleżnikowe szerokie garby o wysokości przekraczającej 550 m np.m., porozcinane dolinami licznych dopływów Wisły. W jego skład wchodzą pasma wzniesień: Pasmo Draboża, Pasmo Barnasiówki, Wzgórza Lanckorońskie, Pasmo Bukowca, Pasmo Bronaczowa i Wzgórza Hucisko.

Pogórze Wielickie zbudowane jest osadów fliszowych czyli naprzemianległych zlepieńców, piaskowców i łupków ilastych. Osady te tworzyły się w morzu w okresie kredy i starszego trzeciorzędu, następnie zostały sfałdowane i przesunięte na północ w formie płaszczowin. W czwartorzędzie w okresie plejstoceńskim osady te zostały przykryte warstwą lessu o miąższności około 10 m. Na stokach, gdzie less został zmyty fragmentarycznie można spotkać utwory fliszowe. Najniższe tarasy w dolinie rzeki Raby zbudowane są z utworów holoceńskich w późniejszym okresie. Są to współczesne aluwia rzeczne wytworzone z glin, piasków i iłów. W dnach dolin nieckowatych, obniżeniach terenowych i u podnóży stoków wytworzyły się i tworzą nadal deluwia. Wypełnione są przeważnie materiałem lessowym zmytym z otaczających stoków.

Pogórze Wielickie to region gęsto zaludniony, o charakterze rolniczym. W wyższych partiach wzniesień pojawia się roślinność charakterystyczna dla piętra pogórza. Występują tam lasy mieszane z dużym udziałem gatunków liściastych, w szczególności dębów, buków, graba i innych, początkowo gęsto jeszcze przemieszanych z sosną. W południowej części istnieją dobrze zachowane obszary buczyny karpackiej.

Na Pogórzu Wielickim znajdują się dwa rezerwaty. Rezerwat Przyrody Kozie Kąty to leśny rezerwat w gminie Skawina, w północno-zachodniej części kompleksu leśnego o nazwie Las Bronaczowa. Został utworzony w celu ochrony fragmentu drzewostanu mieszanego o charakterze naturalnym z udziałem jodły. Rezerwat Przyrody Cieszynianka to florystyczny rezerwat przyrody w gminie Mogilany. Położony jest w lesie bukowo-brzozowym, porastającym północne stoki mogilańskiego wzgórza. Obejmuje ochroną wyspowe stanowisko cieszynianki wiosennej.

Najwyższe szczyty pogórza: Barnasiówka 566 m n.p.m., Lanckorońska Góra 545 m n.p.m., Żar 527 m n.p.m., Dalin 506 m n.p.m., Wielka Góra 455 m n.p.m., Bukowiec 455 m n.p.m., Lisia Góra 438 m n.p.m., Podgranicznik 431 m n.p.m., Draboż 432 m n.p.m., Niedzwiedź 426 m n.p.m., Jurczakowa Góra 423 m n.p.m., Sumerowa Góra 420 m n.p.m., Trawna Góra 417 m n.p.m., Środkowa Góra 416 m n.p.m., Wierzchogóra 414 m n.p.m.