Region: Beskid Wyspowy

Beskid Wyspowy – mezoregion fizyczno-geograficzny w południowej Polsce, pasmo górskie będące częścią Beskidów Zachodnich. Od północy sąsiaduje z Pogórzem Wiśnickim, od wschodu z Pogórzem Rożnowskim i Kotliną Sądecką, od południa z Gorcami a od zachodu z Beskidem Makowski i Pogórzem Orawsko-Jordanowskim. Zajmuje powierzchnię ok. 1000 km². Odosobnione góry Beskidu Wyspowego tworzą charakterystyczne wyspy – stąd pochodzi jego nazwa.

Góry Beskidu Wyspowego są denudacyjnymi ostańcami piaskowców magurskich, pod którymi znajdują się głębiej położone serie skalne płaszczowiny śląskiej. Dawniej układ tych warstw był odwrotny: wklęsłe formy terenu, tzw. synkliny, utworzone były ze skał twardych, natomiast wypukłe (antykliny) z miękkich. Obecne szczyty stanowiły więc zagłębienia terenu, zaś dzisiejsze doliny były wzniesieniami. W wyniku fałdowania i wypiętrzania terenu na przełomie starszego i młodszego trzeciorzędu nastąpiło odwrócenie rzeźby terenu. Te niżej obecnie położone cienkoławicowe warstwy piaskowcowo-łupkowe, margle i łupki ilaste są bardziej podatne na wietrzenie, stąd też tworzą one słabiej nachylone stoki oraz duże obniżenia między górami. Procesy fałdowania i wypiętrzania terenu trwają również obecnie, choć z mniejszą intensywnością, a ważną rolę w dynamice tego procesu odgrywają aktywne do dzisiaj osuwiska. Największe występują na Lubogoszczy (w rejonie Zapadlisk i Żabiego Oczka), Ćwilinie (na północnym stoku) i Luboniu Wielkim (gołoborze na Perci Borkowskiego).

Charakterystyczną cechą Beskidu Wyspowego jest występowanie odosobnionych, sięgających do 1170 m n.p.m. szczytów, które niczym wyspy wznoszą się 400–500 m ponad typowo podgórskie zrównanie sfalowane łagodnymi wzgórzami. Wiele szczytów Beskidu Wyspowego wyróżnia się dużą wybitnością, stąd też wiele z nich znajduje się na liście najwybitniejszych szczytów Polski. Szczyty te mają strome, czasem nawet bardzo spadziste stoki. Zazwyczaj północne są bardziej nachylone od południowych, wierzchowina jednak z reguły jest płaska, wylesiona i zajęta pod pola uprawne i zabudowania. Beskid Wyspowy łączy w sobie cechy krajobrazu podgórskiego i górskiego. Góry zasadniczo nie tworzą tutaj długich pasm, lecz szereg oddzielnych szczytów otoczonych szerokimi i rozległymi dolinami. Głębokie doliny rzeczne oddzielające poszczególne szczyty górskie od dawien dawna wykorzystywane były jako trakty komunikacyjne, dzisiaj biegną nimi drogi łączące poszczególne miejscowości tego regionu.

Istnieją tu liczne, zbudowane z piaskowca wychodnie i formy skałkowe. Najbardziej znane to Diabli Kamień koło Szczyrzyca i Wielki Kamień na Krzywickiej Górze. Występuje również wiele innych form ukształtowania terenu. Na Luboniu Wielkim znajduje się duże gołoborze, na stokach Ćwilina, Mogielicy, Łopienia, Szczebla i Zęzowa skalne osuwiska. Występują także jaskinie i rowy, na ogół pochodzenia osuwiskowego.

Obecnie większość terenu Beskidu Wyspowego pokrywają pola uprawne i obszary zabudowane. Większe zwarte kompleksy leśne ostały się dopiero powyżej wysokości 700–800 m n.p.m., ale i one zostały przeobrażone w wyniku gospodarki człowieka, często rabunkowej. Zachowany jest tu charakterystyczny dla gór piętrowy układ roślinności, ale występują tylko 2 piętra: do wysokości ok. 450 m jest to piętro pogórza, powyżej, aż po najwyższe szczyty regiel dolny. Jedynie pod wierzchołkiem Mogielicy występuje szczątkowy regiel górny. Skład gatunkowy roślin jest nieco uboższy od sąsiednich Gorców czy Beskidu Sądeckiego właśnie z powodu braku regla górnego oraz mniejszej wysokości szczytów.

Najwyższe szczyty to: Mogielica (1170 m n.p.m.), Ćwilin (1072 m n.p.m.), Jasień (1063 m n.p.m.), Kutrzyca (1051 m n.p.m.), Modyń (1029 m n.p.m.), Luboń Wielki (1022 m n.p.m.), Krzystonów (1012 m n.p.m.), Śnieżnica (1007 m n.p.m.), Mały Krzystonów (984 m n.p.m.), Szczebel (977 m n.p.m.), Miznówka (969 m n.p.m.), Lubogoszcz (968 m n.p.m.), Łopień (961 m n.p.m.), Lubogoszcz Zachodni (953 m n.p.m.), Cichoń (925 m n.p.m.), Ostra (928 m n.p.m.), Jaworz (918 m n.p.m.), Hala (912 m n.p.m.), Wyrębiska Szczawskie (907 m n.p.m.), Sałasz (905 m n.p.m.), Kiczora (901 m n.p.m.).

Beskid Wyspowy - Kamionna
Video

Kamionna

Widokowa wędrówka po Beskidzie Wyspowym. Wchodzimy na Kamionną i Pasierbiecka Góra z Pasierbca. Żółty szlak początkowo prowadzi przez las aby w górnych partiach masywu Kamionnej na licznych polanach odsłonić wspaniałe widoki na Beskid Wyspowy, Gorce a nawet Tatry. Na przełęczy...

Read More
Beskid Wyspowy - Mogielica z Przełęczy Rydza-Śmigłego
Video

Mogielica z Przełęczy Rydza Śmigłego

Wczesnowiosenna wędrówka po Beskidzie Wyspowym. Wchodzimy na Mogielicę z Przełęczy Rydza Śmigłego. Najkrótsza droga prowadzi zielonym szlakiem przez widokową polanę Wyśnikówka, z której roztacza się piękna panorama Gorców, Beskidu Wyspowego i Tatr. Na szczycie Mogielicy znajduje się wieża...

Read More
Beskid Wyspowy - Mały Krzystonów
Video

Mały Krzystonów

Druga część zimowej wędrówki po Beskidzie Wyspowym. Schodzimy z Krzystonowa ścieżką oznaczoną na mapie do żółtego szlaku i kierując się na wschód wchodzimy na Mały Krzystonów, niższy wierzchołek Krzystonowa, na którym rozciąga się niewielka polana Brody. Ze szczytu dalej kierując się w...

Read More
Beskid Wyspowy - Krzystonów
Video

Krzystonów

Zimowa wędrówka po Beskidzie Wyspowym. Wyruszamy ze Szczawy zielonym szlakiem na Krzystonów. Przekraczamy rzekę Kamienicę i wzdłuż Białego Potoku dochodzimy do przysiółka Klince. Kawałek dalej wchodzimy do lasu i dość intensywnym podejściem docieramy na turystyczną Polanę Wały. Nieco...

Read More
Beskid Wyspowy - Lubogoszcz Zachodni
Video

Lubogoszcz Zachodni

Druga część widokowej wędrówki po Beskidzie Wyspowym. Schodzimy z Lubogoszcza przez Lubogoszcz Zachodni do Mszany Dolnej. Zaczynamy w punkcie widokowym poniżej szczytu, przechodzimy przez Lubogoszcz i dalej czerwonym szlakiem dochodzimy do Lubogoszcza Zachodniego. Nieco dalej schodzimy z...

Read More
Beskid Wyspowy - Lubogoszcz
Video

Lubogoszcz

Widokowa wędrówka po Beskidzie Wyspowym. Z Mszany Dolnej podchodzimy zielonym szlakiem na Lubogoszcz. Startujemy na Rynku w Mszanie, następnie szlak prowadzi przez widokowe osiedla Gruszówka i Podlesie. Jeszcze przed wejściem do lasu podziwiamy piękną panoramę Beskidu Wyspowego i Gorców a...

Read More
Beskid Wyspowy - Jaworz
Video

Jaworz

Druga część wędrówki po Beskidzie Wyspowym. Z Sałasza przez Jaworz schodzimy do miejscowości Męcina. Grzbietem Pasma Łososińskiego dochodzimy na Jaworz, który jest w całości zalesiony. Dopiero kilkaset metrów na wschód od szczytu, na Kretówce znajduje się wieża widokowa. Z platformy...

Read More
Beskid Wyspowy - Sałasz
Video

Sałasz

Wiosenna wędrówka po Beskidzie Wyspowym. Z miejscowości Męcina podchodzimy na Sałasz, szczyt w Paśmie Łososińskim. Czerwony szlak łagodnym podejściem i widokową drogą prowadzi do przełęczy pomiędzy Jaworzem a Wielką Górą, z której w kierunku południowo-wschodnim roztaczają się dalekie...

Read More
Beskid Wyspowy - Modyń
Video

Modyń

Styczniowa wędrówka po Beskidzie Wyspowym. Z miejscowości Młyńczyska niebieskim szlakiem podchodzimy na Modyń, górę zakochanych. Początkowo szlak prowadzi widokową drogą przez przysiółki Młyńczysk. Dochodzimy nią do pięknej przełęczy Cisowy Dział, z której roztaczają się dalekie widoki na...

Read More
Beskid Wyspowy - Czechówka
Video

Czechówka

Druga część wrześniowej wędrówki po Beskidzie Wyspowym. Ze Szczebla schodzimy na widokową polanę, z której roztacza się rozległy widok na Beskid Makowski i Beskid Wyspowy. Następnie opuszczamy czarny szlak i leśnymi drogami dochodzimy Czechówki, najdalej na zachód wysuniętego wierzchołka...

Read More